Yapı Sektöründeki Sertifikalar ve Standartlar Nelerdir?

Yapı sektöründeki mobilyalar, zemin kaplamaları, boyalar ve benzeri birçok maddenin uzun vadede insan sağlığına ve çevreye olumsuz etkileriyle ilgili araştırmalar mevcuttur. Sektördeki malzeme gelişiminin ve pazardaki rekabetin artmasıyla malzemelerin standardı yükselmektedir. Peki ürün sertifikaları nedir ve ne işe yarar?  Çevreyi kirletmeyen, insan sağlığını tehdit etmeyen, kullanım ve marka ile ilgili standart vadeden birçok sertifika ve ürün belgesi kullanıcılar için doğru ürün seçilmesinde yol gösterici olmaktadır. Yapıda kullanılacak malzemeler arasında doğru bir kıyaslama yapmak için; ürün sertifikalarının ne işe yaradığını bilerek, seçim yaparken bu özelliklerini göz önünde bulundurmak gerekir.

Standartlar ve Sertifikalar

TSE

Türk Standartları Enstitüsü tarafından; bazı ürünlere uyulması zorunlu olan standartlar getirilmektedir. Standarda uyması zorunlu olan ürünler Resmi Gazete’de üreticinin ve tüketicinin bilgisine sunulur. TSE’nin sunduğu standartlar ürünün güvenilirliğini ve kalitesini garanti altına almaktadır. Bazı ürünlerde ise standartlara uyulması zorunlu tutulmamaktadır.  Yalnızca, kalite ile ilgili tavsiye verilmektedir.

ISO

Ülkeler arasında farklı düzeylerde gelişen teknoloji, ürünler arasında kalite tutarsızlıklarına neden olmaktaydı. Bu dengesizliği düzeltmek adına ISO (International Organization of Standardization) yani Uluslararası Standartlar Teşkilatı, elektrik ve elektronik dışında kalan sektörler için standardizasyon çalışmaları yapmaya başlamıştır. Peki inşaat sektöründe ISO Standartları ne işe yarar?

İnşaat sektöründe gerekli olan ISO Standartları:

ISO 9001: Kalite Yönetim Sistemleri ve bu sistemin sürekliliğinin sağlanması için gerekli şartları belirtmektedir. ISO 9001 Serisinde prensipler; Müşteri odaklılık, liderlik, insanların katılımı, süreç yaklaşımı, iyileştirme, kanıta dayalı olma ve ilişki yönetimi olarak belirlenmiştir. Ürün temini ve kalitesinin devamlılığını güvence altına almaktadır.

Kalite Yönetimi; yönetim, tasarım, üretim, malzeme, belgeleme, tesis ve ekipman kontrollerini içermektedir.

ISO 14001: Çevre Yönetim Sistemleri için gerekli kriterleri belirten bir standarttır. Kaynak tüketimini verimli hale getirerek ham madde israfını azaltmayı sağlayan bir süreç belirlenmiştir.

CE

European Conformity. Ürünün insan hayvan ve çevre açısından Avrupa Birliği’nin belirlediği Yeni Yaklaşım Direktiflerine uygunluğunu belirtir. CE işaretinin ürünün kalitesiyle bir bağlantısı yoktur, yalnızca ürünün güvenli olduğunu belirtir. Bu belge sayesinde ürün, Avrupa Birliği ülkelerinde satışa sunulabilir.  CE İşareti bulundurması zorunlu olan ürün gruplarında; Yapı malzemeleri de bulunmaktadır. Yapı malzemelerinde CE Belgesi; Construction Product Regulation (CPR) olarak geçmektedir.

NSF

National Sanitary Foundation tarafından; üretimde kullanılan malzemelerin ve kimyasalların gıda güvenliği açısından uygunluğunu belirten sertifikadır.  Yiyeceklerin en çok temas ettiği yüzey olan mutfak tezgahı malzemesinde NSF-51 sertifikası aranmalıdır. NSF-51 sertifikası, kullanılan malzemenin gıdayla temasında herhangi bir risk bulunmadığını anlamamıza yarar.

Greenguard

İç mekan mobilyaları, temizlik malzemeleri ve yapı malzemeleri gibi ürünlerde bulunan kimyasallar (Uçucu Organik Bileşikler), zamanla havaya karışarak insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu sertifika, bina içi hava kalitesini değerlendiren ve ürünlerin minimum salınım yapmasını kontrol eden bir sertifikadır. Az salınımlı ürünlerin sertifikalandırılarak, tüketicilerin maruz kaldığı kimyasal oranını düşürmek hedeflenmektedir.

Ecolabel

EU Ecolabel ve The Nordic Ecolabel kurumlarının onaylarını bildiren bu sertifika; boyalar, zemin kaplamaları, kağıt ürünleri ve mobilya gibi ürün gruplarında talep edilebilir. Ürünün en fazla çevresel etkiye sahip olduğu üretim veya kullanım evresini belirleyerek kontrol altına almayı hedeflemektedir. Ürünün geri dönüştürülebilmesi, üretim sürecinde atıklarının azaltılması, çevreye olumsuz etkisinin azaltılması bu sertifika ile belirtilebilmektedir.

LGA Tested

Bu test; güvenlik, performans ve hijyen gibi konularda sağlıklı aralık içinde kalan ürünlere onay vermektedir. Kullanıcı kolaylığını ve dayanıklılığı amaçlayarak kalite kontrolü yapılmaktadır. Bu sertifikayı alan ürünler geçerlilik süresi boyunca belli periyotlarda denetime girmeye devam eder.

Isega

ISEGA enstitüsü, uyguladığı testler sonucunda ürüne “Gıdalarla Temasa Uygunluk” Sertifikası sağlamaktadır. Kağıt ürünlerde, gıdayla teması olan malzemelerde bu sertifika aranmalıdır.

EPD

EPD (Environmental Product Declarations) yani Çevresel Ürün Beyanı ile ürünün çevresel performansı ve üretim sürecindeki şeffaflık politikası belgelendirilir. Bu belgelendirme sürecinde; ürünün ham maddesi, üretim sürecinde çevreye olan etkisi, atık üretip üretmediği, geri dönüşüme yatkınlığı sorgulanır.

Araştırma

1-https://tr.wikipedia.org/wiki/ISO

2-https://www.iso.org/standards.html

3-https://www.ecobuild.com.tr/yesil-yapi-malzemeleri

4-https://www.nsf.org/

5-https://en.wikipedia.org/wiki/NSF_International

6-https://www.certipedia.com/certificate_types/429?locale=en

7-https://www.isega.de/Test-Laboratory/Food-contact-materials/EN_index_1746.html