Paylaş

Sesin Yutulması Nedir?

Sesin Yutulması Nedir?

Havada dalgalar halinde ilerleyen sesin yutulması, yansıması ve yayılması ses bilimi ile ilgili temel konulardandır. Bu konular aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.

Sesin Yayılması

Yansıyan ses ışınları biçimsel olarak ele alındığında düzgün yansıma ve yayınık yansıma olmak üzere iki şekilde yansır. Sesin düzgün ya da yayınık yansıması durumu, sesin dalga boyuna ve yansıyan yüzeyin boyutlarına bağlı olarak değişmektedir.

Düzgün Yansıma:

Yansıtıcı yüzeyin girinti çıkıntıları, pürüzleri, yüzeye gelen sesin dalga boyundan küçükse yansıma düzgün olur. Gelen ses ışının yüzeye geldiği ve yüzeyden yansıdığı açı birbirine eşittir.

Yayınık Yansıma:

Yayınık yansımada, yansıyan ışınım gelen ışınımın doğrultusuyla bazen az ilgili olan, bazen de hiç ilgili olmayan birçok doğrultuya yayılır.

Yansımanın Yapı içindeki OIumsuz Etkileri

Kapalı alanda sesi yutulmalarda sönüp gidinceye kadar, iç yüzeylerden (duvar, zemin, tavan, eşyalar, kapı, pencere vb.) çok sayıda yansıma yapar. Bu yansımalar ile ses enerjisi üst üste bindiğinde ses düzeyi artar.

Kapalı hacimlerde yüzey malzemelerinden kaynaklanan ses düzeyindeki artış 10-15 dB’e kadar çıkabilir.

Hacim içerisindeki yansımalar ile oluşan ses düzeyi artışları, iç yüzey malzemelerinde ses yutucu gereçlerin kullanılması ile büyük ölçüde ortadan kaldırılabilir.

Sesin Yutulması

Bir yüzeye gelen ses enerjisinin yansımayan bölümü yutulmuş sayılır. Sesin yutulması, ses enerjisinin başka bir tür enerjiye (ısı enerjisi) ya da ses dışı titreşimlere dönüşmesi anlamına gelmektedir. Sesin yutulması başlıca 3 ayrı tip gereçte gerçekleşir.

Gözenekli Gereçlerde ve Titreşen Levhalarda Sesin Yutulması

Gözenekli gereçler, içerisinde pek çok kılcal borular, delikler ya da çok ince aralıklar bulunan ve bu nedenle oldukça hafif olan organik ya da inorganik gereçlerdir. Bu tür malzemelerin içerisindeki boşluklar ve havanın geçebileceği geçiş yolları bulunmaktadır.

Açık gözenekli yapıya sahip olan ses yutucu malzemelere, ses nüfuz ettiğinde bu iç boşluklara doğru ilerler. Ses enerjisinin bir kısmı; bu boşluklarda ilerlerken sürtünme ve malzemedeki küçük elyafların titreşimi nedeniyle ısı enerjisine dönüşerek kaybolur.

Kapalı gözenekli malzemelerin ses yutma değerleri düşüktür. Bu malzemeleri yutuculukları yüksek frekanslarda fazla, düşük frekanslarda ise azdır. İçinde hava bulunan gözenekli malzemeler iyi derecede ses yutuculardır. Bu tür gereçlere halı, perde, kılcal borulu özel sıvalar, cam yünü ve taş yünü örnek gösterilebilir.

Titreşen Levhalarda Sesin Yutulması

Titreşen levhalarda ise, ses enerjisinin bir levhayı titreştirmesiyle belirli bir oranda enerji harcadığı düşünülebilir. Bir levhayı titreştiren ses enerjisi, levhanın tespit yerlerindeki sürtünmeler ve iç sürtünmeler vb. durumlar sonucunda ısı enerjisine dönüşerek yutulur.

Mimari Akustik ile ilgili 10 Soruda Akustik Proje ve Akustik Rapor yazımıza göz atın !

[1] Yüğrük Akdağ, N., Gürültü Denetimi 1:  Sesin Geçmesi

[2] Yüğrük Akdağ, N., Gürültü Denetimi1 :  Mimari Akustik Ders Notları

[3]  Yüğrük Akdağ, N., Gürültü Denetimi 1:  Katılarda Doğan Ses Yalıtımı

[4]  https://www.izoder.org.tr/dosyalar/Bina-ve-Tesisatta-Ses-Yalitimi.pdf